Tandheelkunde bij honden en katten

Honden en katten hebben net zoals de mens een melkgebit en een definitief gebit. Dit melkgebit wordt vanaf 3-4 maanden leeftijd gewisseld voor de definitieve tanden. De tandwisseling is voltooid op 6-7 maanden. Een volwassen hond heeft 42 tanden en een volwassen kat 30.

Tandplak en tandsteen

Net zoals de mens vereist het gebit van een huisdier dagelijkse verzorging om tandplakvorming te voorkomen. Ongeveer 80% van de honden en katten hebben al op tweejarige leeftijd tandplak en tandsteen op het gebit. Tandplak is een kleverige film op de tanden gevormd door speeksel, voedselresten en bacteriën. Naarmate de laag tandplak dikker wordt, stapelen mineralen (calcium) zich hier in op en vormt er zich tandsteen. Dit geeft een gele tot bruine verkleuring van de tanden en een onaangename geur. Tandplak en tandsteen geven bovendien aanleiding tot tandvleesontsteking waardoor de mond pijnlijk wordt en het tandvlees sneller bloedt. Bij een erge ontsteking trekt het tandvlees zich terug waardoor de tandwortels bloot komen te liggen en ook aangetast worden door tandplak en tandsteen. In een vergevorderd stadium tast de ontsteking het bot van de tandkast aan waardoor de tand los komt te staan en zal uitvallen. Net zoals bij de mens is een tandvleesontsteking erg pijnlijk voor dieren. De eigenaar merkt dit meestal op doordat het dier minder eetlust heeft, moeizamer kauwt, een voorkeur toont voor zachte voeding, met zijn poten over de snoet wrijft en/of meer kwijlt. Vaak geeft het ook een erge mondgeur die voor de eigenaar als hinderlijk wordt ervaren. Bovendien is er risico op het doordringen van bacteriën uit de mond in de bloedbaan en kan er een infectie t.h.v. vitale organen zoals het hart, de nieren en lever ontstaan.

Voorkomen van tandsteen

Om tandplakvorming te voorkomen, zijn er een aantal verzorgingsmaatregelen die u kunt nemen. Dagelijks tandenpoetsen is de enige manier om de tanden en het tandvlees gezond te houden. Dit tandenpoetsen kunt u best vanaf jonge leeftijd gewoon maken, maar ook bij oudere dieren lukt dit mits enige oefening. Voor het poetsen van de tanden moet een speciale honden- of kattentandpasta worden gebruikt. Deze is smakelijk en bevat geen fluoride zodat hij ingeslikt mag worden. Onze assitentes leggen u graag uit hoe u dit moet doen. Bij aankoop van een tandverzorgingsproduct krijgt u bovendien een gratis brochure mee met tandenpoetshandleiding en bijkomende tips voor een goede tandverzorging. Voor het aanleren gaat u als volgt te werk:

1.     Tandpasta op de vinger doen en laten proeven

2.     Lippen omhoog trekken zonder aan de tanden te komen, belonen achteraf

3.     Met tandpasta aan de vinger over de hoektanden wrijven, snijtanden vooraan zo lang mogelijk vermijden, deze zijn zeer gevoelig

4.     Poetsen met de vinger over de kiezen

5.     Uiteindelijk ook eens proberen op de snijtanden vooraan

6.     Wanneer dit allemaal vlot verloopt kan er gepoetst worden met een tandenborstel, bij kleine honden en katten liefst met een aangepaste tandenborstel voor kleine dieren. U kan het poetsen met de borstel ook opbouwen volgens voorgaand schema: eerst de hoektanden, daarna de kiezen en als laatste de snijtanden.

7.     Belangrijk is dat het poetsen wordt volgehouden. Best elke dag, maar als dit praktisch niet mogelijk is toch liefst 3-4 keer per week. 

Er bestaan tal van hulpmiddelen om de tanden zuiver te houden, maar niets kan het dagelijks tandenpoetsen vervangen. Om de aanzet van tandplak- en steen te verminderen, gaat de voorkeur uit naar droge brokken als voeding voor honden en katten. Zachte voeding blijft aan de tanden kleven en zorgt dus sneller voor plakvorming. Bovendien geeft het kauwen op harde brokken een mechanische wrijving over de tanden die de aanzet van plak verminderd. Voor de honden die gevoeliger zijn voor tandproblemen bestaan er speciale brokken die groter en harder van textuur zijn om dit effect te maximaliseren en waarin extra bestanddelen zijn toegevoegd om de caliumafzetting in de tandplak te verhinderen. Een dagelijkse kauwstick voor honden geeft extra mechanische reiniging. Sommige kauwsticks bevatten extra actieve bestanddelen die het calcium in het speeksel opnemen zodat het niet meer gebruikt kan worden voor de vorming van tandsteen. Let wel op de calorieën in de verschillende soorten sticks!! Daarnaast bestaat er een anti-tandplakvloeistof die u dagelijks bij het drinkwater kunt toevoegen. In de vloeistof zitten werkzame stoffen die de bacterievermeerdering in de mond afremmen en een frissere adem geven.

Verwijderen van tandsteen: de detartratie

Dentale radiografie

Persisterende melktanden

Om al deze redenen zijn we sterke voorstander voor een goede tandverzorging bij huisdieren. Reeds vanaf jonge leeftijd start de verzorging van het gebit. Bij uw eerste dierenartenbezoek met pup of kitten kijken we het gebit na op standafwijkingen (onderbeet/overbeet) en tandafwijkingen (te veel/te weinig tanden, foute stand tand,...). Na de tandwisseling controleren we bij jongvolwassen dieren steeds of er persisterende melktanden zijn. Een persisterende melktand kan het doorkomen van de definitieve tand verhinderen of een standafwijking geven van de volwassen tand. Bovendien is de ruimte tussen een melktand en een definitieve tand een makkelijke plaats voor vuilophoping met ontsteking tot gevolg. Daarom dienen persisterende melktanden zo snel mogelijk te worden verwijderd.